De IJssel

De oorspronkelijke bovenloop van de IJssel is niet het traject Westervoort - Doesburg (dat gegraven is), maar de Oude IJssel, tegenwoordig een zijrivier die bij Doesburg in de IJssel uitmondt. Andere zijrivieren zijn de Berkel en de Schipbeek. Het Ganzediep is een oude aftakking.

Lang is gedacht dat de IJssel ontstond rond 12 v. Chr. toen de Romeinse veldheer Drusus de Rijn met de Oude IJssel verbond. Het kanaal heette de Fossa Drusiana. Recent onderzoek van Wageningen University laat zien dat de rivier waarschijnlijk jonger is en pas in de vroege Middeleeuwen water kreeg uit de Rijn. Dit is de huidige bovenloop van de IJssel. De Romeinen bouwden dit kanaal omdat zij destijds hun grens wilden verleggen van de Rijn naar de Elbe (wat niet gelukt is). Zij wilden de Fossa Drusiana gebruiken om met boten naar het Flevo Lacus (meer op de plaats van Flevoland en het IJsselmeer) te kunnen varen.
De oude naam van de IJssel was "Isala", wat net als de streek "Salland" was afgeleid van de Salische Franken of Saliërs, een belangrijk Germaans stammenverbond dat aan de oostzijde van de IJssel in reactie op de macht van het Romeinse Rijk ontstond en later stichter werd van het Frankische Rijk.
Een andere verklaring die gegeven wordt is dat de naam IJssel is afgeleid van het woord "stroom" uit het Latijn.
In een schenkingsakte uit 797 na Chr. is er sprake van bossen langs de Hisla. Het gebied rondom de Ijssel wordt in 814/815 ook aangeduid als Salahon, hetgeen betekent daar waar de IJssel in zee stroomt.
Met de toetreding van dertien Nederlandse steden tot de Hanze in de 15e eeuw, nam de IJssel bovendien een belangrijke plaats in op de hanzeroute. Tegenwoordig kan men wandelend of op de fiets langs de IJssel de hanzeroute volgen